18.03.2020 | 20:35

Adam Haertle

Tego jeszcze nie grali – fałszywe fake newsy na temat koronawirusa

Powoli przyzwyczajamy się, że każde większe wydarzenie powoduje powstawanie fake newsów. Tym razem jednak trafiliśmy na przypadki, które nas zaskoczyły. Choć wyglądają jak fake newsy, to nie są to zwykłe fake newsy.

Każdy z was pewnie otrzymał w poprzedni weekend „potwierdzoną informację” z „wiarygodnego źródła” (np. sąsiadki szwagier, znający kogoś, kto zna kogoś, kto pracuje w wojsku / rządzie / miejskim szalecie) o zamykaniu w miniony poniedziałek miast czy wojskowych blokadach na drogach. To były fake newsy. Do nas dotarły też ciekawe newsy – ale z linkiem. A link był równie ciekawy.

Co ma fake news do goryla

Pierwsza wiadomość, na jaką trafiliśmy, wyglądała tak:

Wszyscy żołnierze z wyłączeniem jednostek zaangażowanych do zwalczania skutków wirusa otrzymują (obowiązkowe) płatne urlopy, aby uniknąć rozprzestrzeniania się koronawirusa COVID-19 od 16 marca 2020 r. Zmiany zostaną wznowione po 2 tygodniach od obowiązkowego zamknięcia.
Sprawdź link, aby sprawdzić, czy Twoja jednostka jest na liście:
http://bit.ly/MandatoryPaidLeave

Oczywiście wobec opisywanych przez nas niedawno zagrożeń związanych z koronawirusem byliśmy przekonani, że pod linkiem czeka na nas złośliwe oprogramowanie lub przynajmniej phishing. Tymczasem link zaprowadził nas do strony

https://external-preview.redd.it/vxPXEGgL4v8mCGw06IFGsmJNtqWQg-z60xQQ79dHKPY.jpg

a tam czekało takie oto zdjęcie

Mamy tu goryla pokazującego środkowy palec w wymownym geście.

W pierwszym odruchu uznaliśmy to po prostu za żart, ale zaczęły napływać kolejne wiadomości. Druga była bardziej rozbudowanym wariantem pierwszej:

Wszyscy funkcjonariusze celno-skarbowi, żołnierze, policjanci i strazacy z wyłączeniem jednostek zaangażowanych do zwalczania skutków wirusa otrzymują (obowiązkowe) płatne urlopy, aby uniknąć rozprzestrzeniania się koronawirusa COVID-19 od 16 marca 2020 r. Zmiany zostaną wznowione po 2 tygodniach od obowiązkowego zamknięcia.
Sprawdź link, aby sprawdzić, czy Twoja jednostka, komenda jest na liście:
http://bit.ly/MandatoryPaidLeave

Do żołnierzy w tej wersji wiadomości dołączyli policjanci, strażacy i funkcjonariusze celno-skarbowi. To jednak nadal nie był koniec, bo niedługo potem dotarł zupełnie inny wariant:

Wszystkie prywatne firmy z wyłączeniem sklepów spożywczych i drogerii otrzymują (obowiązkowe) subwencje z budżetu państwa w wysokości 50000 zł w związku z poniesionymi stratami przez pandemię koronawirusa COVID-19 od dnia 16 marca 2020 r.
Sprawdzić, czy Twoja firma znajduje się na liście:
http://bit.ly/MandatoryPaidLeave

Tutaj zgadza się już tylko link i wysunięty palec goryla.

Nie tylko po polsku

Szybkie wyszukiwanie pozwoliło zlokalizować kolejne przypadki. Co ciekawe, sporo z nich dotyczyło wpisów w innych językach. Goryl musi być naprawdę popularny.

O co tu chodzi

Mamy oczywiście kilka teorii, ale najpierw zacznijmy od spiskowych (których rzecz jasna nie brakuje):

„Wiadome siły rozpoczeły akcje dezinformacyjną skierowaną do żołnierzy” – pisze pewien Twitterowicz. Oczywiście wiadomo, że „wiadome” oznacza w tym wypadku zupełnie niewiadome, ale to w niczym nie przeszkadza.

My jednak sądzimy, że to fałszywe fake newsy.

We need to go deeper

Co wiemy? Wiemy, że:

  • link stworzono 4 marca,
  • link od co najmniej paru dni prowadzi tylko do goryla, a serwis bit.ly nie umożliwia warunkowego przekierowania do innego linku np. tylko komputerów z Polski lub tylko kliknięć z komórek,
  • sam goryl mieszka na serwerze należącym do Reddita, który także takich funkcji nie oferuje,
  • prawdopodobnie właściciel / twórca linku może go kiedyś zmodyfikować, by prowadził gdzie indziej, ale najwyraźniej tego nie robi.

Oznacza to w naszej ocenie, że ktoś w ten sposób próbuje wytłumaczyć ludziom, by nie brali wszystkich fake newsów na poważnie i pokazuje, że fake newsy są fałszywe. Może też po prostu jest to żart wyprodukowany przez funkcjonariuszy śmiejących z oczekiwań swoich kolegów klikających w poszukiwaniu urlopu.

Jeśli autor tego żartu czyta ten artykuł, to zapraszamy do kontaktu – może coś się wyjaśni. Jeśli traficie na inne nietypowe historie, to również się odzywajcie, chętnie je zweryfikujemy, a najciekawsze opiszemy.

Dziękujemy wszystkim osobom, które wytrwale podsyłają nam nowe wątki do analizy – przez was nie mamy kiedy herbaty zalać. Dawajcie więcej!

Szkolenia wideo Security Awareness
Temat rozpoznawania fałszywych wiadomości jest tylko jednym z kilkudziesięciu odcinków profesjonalnego szkolenia wideo, które możesz zamówić do swojej firmy. Tu znajdziesz przykładowe nagrania wideo Security Awareness i spis odcinków. 
Powrót

Komentarze

  • 2020.03.18 20:54 Łukasz

    Ja dostałem takie:
    Wszystkie prywatne firmy z wyłączeniem sklepów spożywczych i drogerii otrzymują (obowiązkowe) subwencje z budżetu państwa w wysokości 50000 zł w związku z poniesionymi stratami przez pandemię koronawirusa COVID-19 od dnia 16 marca 2020 r.
    Sprawdzić, czy Twoja firma znajduje się na liście:
    http://bit.ly/MandatoryPaidLeave

    Więc to nie tylko wojacko.

    Odpowiedz
    • 2020.03.18 20:56 adamh

      Przeczytaj jeszcze raz artykuł ;)

      Odpowiedz
  • 2020.03.18 21:08 Paulina

    Inokulacja?

    Odpowiedz
  • 2020.03.18 21:33 Krzysztof

    Jak to siły wiadome są niewiadome ? Przecież wiadomo, że wiadome znaczy – z Moskwy, a konkretnie to z Łubianki.

    Odpowiedz
    • 2020.03.23 10:09 Вояк

      Oj tak, uważaj bo rosjanie na nas czychają xD i ten no, nie mają co robić i płacą 10 rubli za komentarz xD

      Odpowiedz
  • 2020.03.19 07:27 Jacek

    „fałszywe fake newsy”? Czyli jakie? Fakt news z założenia jest fałszywy, a jak odpowiemy że jest fałszywy to podważamy tego fake newsa, czyli twierdzimy że jest prawda to o czym mówi.

    Odpowiedz
    • 2020.03.19 07:28 Adam Haertle

      No i co teraz?!

      Odpowiedz
    • 2020.03.19 08:54 Karol

      Czyli zanegowana negacja, lub jak kto woli negacja negacji ;)

      Odpowiedz
    • 2020.03.19 09:30 asdas

      Przecież goryla na serio swędzi oko.

      Odpowiedz
    • 2020.03.20 09:45 John Sharkrat

      Wystarczy włączyć Polsat, TVN czy TVPiS. 80% to Fake newsu pobrane od innych telewizji i dzienników.
      Do tego ci ich eksperci to w 90% przypadków twórcy fake newsów.

      Odpowiedz
  • 2020.03.19 09:36 Marcel

    Autor akcji uświadamia, że biorąc pod uwagę cofające się IQ społeczeństwa stajemy się „Planetą Małpów”.

    Odpowiedz
  • 2020.03.19 18:35 ... Odpowiedz
  • 2020.03.21 02:17 Szympans

    A ja myślę że to szympans a nie goryl :D

    Odpowiedz
  • 2020.03.21 13:24 ff

    U mnie w bloku ktoś postawił otwartą sieć wifi o nazwie 'COVID-19 SARS-CoV-2′ a za nią captive portal z planszą z zaleceniami Ministerstwa Zdrowia.

    Odpowiedz
  • 2020.03.27 01:36 dfhdjgaskhjk

    na bitly da zmieniać się adres do którego ma nastąpić przekierowanie. może tam była jakaś lista która została wywalona gdy już się rozprzestrzeniła.

    Odpowiedz

Zostaw odpowiedź do adamh

Jeśli chcesz zwrócić uwagę na literówkę lub inny błąd techniczny, zapraszamy do formularza kontaktowego. Reagujemy równie szybko.

Tego jeszcze nie grali – fałszywe fake newsy na temat koronawirusa

Komentarze