Jak zabezpieczyć logowanie do serwera za pomocą jednorazowych tokenów

Wielu zwykłym administratorom serwerów wystarcza możliwość logowania do SSH za pomocą loginu i hasła. Niektórzy używają też swojego klucza. My chcemy zaproponować inne ciekawe rozwiązanie – tokeny z aplikacji Google Authenticator.

W poprzednich artykułach opisywaliśmy w jaki sposób możemy udowodnić swoją tożsamość łącząc się do usługi SSH z wykorzystaniem kluczy publicznych oraz prywatnych. W tym artykule przedstawimy kolejny sposób na wzmocnienie procesu uwierzytelniania stosując uwierzytelnianie wielopoziomowe (ang. multi-factor authentication).

Uwierzytelnianie

Uwierzytelnianie jest procesem udowadniania swojej tożsamości. Jednym z powszechnych sposobów uwierzytelniania jest podanie informacji, które znamy (ang. somehing you know) – zazwyczaj jest to nazwa użytkownika i hasło. Proces uwierzytelniania może wymagać od nas dodatkowych czynników, tj:
– czegoś co posiadamy (ang. something you have) – na przykład urządzenie z kodem uwierzytelniającym, token,
– czegoś unikatowego powiązanego z naszą osobą (ang. something you are), na przykład odcisk palca, głos, obraz siatkówki oka.

Dwuskładnikowe uwierzytelnianie

Często stosuje się dwuskładnikowe uwierzytelnianie (two-factor authentication, 2FA) czyli łączące dwie wyżej wymienione metody. Przykładem takiego użycia może być proces logowania przez protokół SSH: po podaniu poprawnego loginu (coś, co wiemy) zostaniemy poproszeni o podanie informacji z tokena (coś, co posiadamy). W niniejszym artykule pokażemy jak skonfigurować serwer w Aruba Cloud aby po nawiązaniu połączenia przez protokół SSH uwierzytelnić się za pomocą loginu, hasła oraz tokenu.

Urządzenie mobilne jako token

Przed rozpoczęciem konfiguracji serwera musimy zaopatrzyć się w aplikację, która będzie pełniła rolę naszego programowego tokenu. W tym celu skorzystamy z aplikacji „Google Authenticator”, dostępnej dla Androida oraz dla iOS. Aplikacja ta może przydać się także do zabezpieczenia konta Google, Twittera czy nawet Wykopu.

Konfiguracja serwera

Cały proces możecie obejrzeć na poniższym filmie, a pod nim znajdziecie wersję tekstową instrukcji.

Zanim przystąpisz do konfiguracji upewnij się, że na Twoim serwerze jest poprawnie ustawiony czas. Tokeny są powiązane z funkcją czasu.

1) Instalujemy repozytorium EPEL – w nim znajduje się wymagany pakiet – google-authenticator

# yum install epel-release

2) Instalujemy pakiet google-authenticator z repozytorium EPEL:

# yum install google-authenticator

3) Rekonfigurujemy PAM i wskazujemy bibliotekę pam_google_authenticator.so dopisując na końcu pliku /etc/pam.d/sshd następującą linię:

auth required pam_google_authenticator.so nullok

Słowo „nullok” na końcu linii oznacza, że metoda autoryzacji za pomocą tokenu jest opcjonalna. Użytkownicy, którzy nie mają wygenerowanych tokenów autoryzacyjnych wciąż będą mogli zalogować się na przykład za pomocą kluczy SSH.

4) Restartujemy usługę SSH

# service sshd restart

Tworzenie tokenu

1) Uruchamiamy polecenie google-authenticator z konta, które będzie wymagało dwuskładnikowego logowania. W naszym przypadku będzie to konto o loginie `krystian`:

$ google-authenticator

Do you want authentication tokens to be time-based (y/n) y

https://www.google.com/chart?chs=200x200&chld=M|0&cht=qr&chl=otpauth://totp/[email protected]%3Fsecret%3DFKNIJIGAEUJNR7ETHDWQJK3ZHU%26issuer%3Daruba-cloud
Your new secret key is: FKNIJIGAEUJNR7ETHDWQJK3ZHU

Your verification code is 148080
Your emergency scratch codes are:
85594429
47984450
29535448
18966056
35833203

Do you want me to update your "/home/krystian/.google_authenticator" file? (y/n) y

Do you want to disallow multiple uses of the same authentication
token? This restricts you to one login about every 30s, but it increases
your chances to notice or even prevent man-in-the-middle attacks (y/n) y

By default, tokens are good for 30 seconds. In order to compensate for
possible time-skew between the client and the server, we allow an extra
token before and after the current time. If you experience problems with
poor time synchronization, you can increase the window from its default
size of +-1min (window size of 3) to about +-4min (window size of
17 acceptable tokens).
Do you want to do so? (y/n) y

If the computer that you are logging into isn't hardened against brute-force
login attempts, you can enable rate-limiting for the authentication module.
By default, this limits attackers to no more than 3 login attempts every 30s.
Do you want to enable rate-limiting (y/n) y

W konsoli zostanie wygenerowany obraz QR. Jeśli napotkamy problemy ze zeskanowaniem kodu QR możemy odwiedzić adres www,  który został wygenerowany w domenie google.com.

Google Authenticator – programowy token uwierzytelniania dwuetapowego

Jak korzystać z 2FA?

Łącząc się do serwera Aruba Cloud za pomocą protokołu SSH zostaniemy poproszeni o podanie kodu jednorazowego:

$ ssh [email protected]
Password: 
Verification code: 
[[email protected] ~]$ 

Jak zatem widać, nie jest to szczególnie skomplikowane, a może w znaczący sposób podnieść bezpieczeństwo procesu logowania. Co jednak zrobić gdy zgubimy telefon lub nie mamy go akurat przy sobie? Jeśli utracimy urządzenie autoryzacyjne wciąż będziemy mogli zalogować się do konta korzystając z kodów pomocniczych. Kody te (’emergency scratch codes’) zostały wygenerowane podczas tworzenia tokenu i są zapisane w pliku /home/krystian/.google_authenticator (linie 8-12):

$ cat .google_authenticator

FKNIJIGAEUJNR7ETHDWQJK3ZHU
" RATE_LIMIT 3 30 1495813727
" WINDOW_SIZE 17
" DISALLOW_REUSE 49860448 49860450
" TOTP_AUTH
85594429
47984450
29535448
18966056
35833203

Warto je zapisać w bezpiecznym ale jednocześnie dostępnym miejscu by nie stracić możliwości połączenia z serwerem w krytycznym momencie. Łącząc się do usługi SSH możemy podać jeden ze zdefiniowanych kodów pomocniczych. Każdy kod możemy wykorzystać tylko raz – po zalogowaniu się kod pomocniczy jest usuwany z pliku .google_authenticator.

Oczywiście opisywana metoda dwuskładnikowego uwierzytelnienia jest jednym z wielu dostępnych wariantów – biorąc jednak pod uwagę fakt, że jego wdrożenie generuje jedynie koszt spędzonego nad nim czasu a poziom bezpieczeństwa rośnie, to rekomendujemy je wszystkim administratorom.

Dla pełnej przejrzystości – za przygotowanie oraz opublikowanie powyższego artykułu otrzymujemy wynagrodzenie.